Oncologie & Hematologie

Elk jaar sterven wereldwijd 9,6 miljoen mensen aan kanker. De incidentie van kanker neemt elk jaar toe als gevolg van de vergrijzing van de bevolking.

Kanker is een ernstige ziekte die het gevolg is van de ongecontroleerde deling van abnormale cellen die onsterfelijk zijn geworden. Deze cellen vormen een massa (een tumor) die groeit en gezond weefsel overwoekert. Als de diagnose niet in een vroeg stadium wordt gesteld, dringen deze cellen vaak weefsels binnen die grenzen aan de plaats waar de tumor is ontstaan, en verspreiden zij zich via het bloed en het lymfestelsel naar andere organen (metastasering).

Gezien het hoge aantal sterfgevallen is vroegtijdige opsporing en behandeling van kanker van essentieel belang. De overlevingskansen van patiënten hangen meestal samen met het stadium van hun tumor, en de behandeling zal dan ook worden bepaald door de voortgang van de ziekte. Vandaag, met de verbetering van de therapeutische behandelingen en het begrip van de mechanismen van de ziekte, is er veel hoop. Patiënten zullen ongetwijfeld met hun kanker moeten leren leven, zoals zij dat ook met andere chronische ziekten doen.

¹  https://www.fondation-arc.org/
Incidentie/sterftegegevens: Internationaal Centrum voor Gezondheidsonderzoek

De drie meest voorkomende huidkankersoorten zijn:

Longkanker is één van de meest voorkomende vorm van kanker en vanaf de leeftijd van 50 tot 60 jaar stijgt het aantal nieuwe gevallen snel. Roken is verantwoordelijk voor 80% tot 90% van de gevallen van longkanker.

Er zijn 2 soorten longkanker. Ze groeien en verspreiden zich op verschillende manier in het lichaam.

Kanker kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam door uitzaaiingen te vormen. Uitzaaiingen komen meestal voor in andere delen van de longen, en in de botten, de hersenen of de lever. Ze komen vaker voor bij kleincellige longkanker.

²  https://www.cancer.be
³  https://www.passeportsante.net

Doordat vroege opsporing in België al heel lang van hoge kwaliteit is, heeft baarmoederhalskanker in België een relatief lage incidentie (593 patiënten in 2020 = 1% van alle kankergevallen).

Baarmoederhalskanker is in de meeste gevallen het gevolg van een besmetting met het humane papillomavirus (HPV). Die infectie verdwijnt bij de meeste vrouwen spontaan, vaak zonder specifieke symptomen. Als het virus niet verdwijnt, spreken we van een chronische infectie. Die chronische infectie kan precancereuze letsels veroorzaken die, als ze niet worden behandeld, na een lange periode (meestal zo'n tien jaar) kunnen evolueren tot baarmoederhalskanker.

Naast een regelmatige opsporing via een zogenaamde “PAP-test” (uitstrijkje) of HPV DNA test is er nog een andere manier om je tegen baarmoederhalskanker te beschermen: vaccinatie. Er bestaat momenteel een nonavalent vaccin dat een hoge graad van bescherming biedt. Opsporing met testen blijft echter noodzakelijk aangezien het vaccin.

⁴ Bronnen: https://www.cancer.be & https://www.laatjevaccineren.be & https://www.passionsante.be

Multipel myeloom, ook bekend als de ziekte van Kahler, is een kanker van het bloed (hematologische kanker). Het wordt veroorzaakt door een ongecontroleerde deling van plasmacellen. Dat zijn cellen die gespecialiseerd zijn in het maken van antilichamen.

Plasmacellen worden gevonden in het beenmerg, waar bloedcellen worden aangemaakt. Het beenmerg van een persoon met multipel myeloom bevat vaak veel abnormale plasmacellen (myeloomcellen) die tumoren in de botten kunnen vormen.

De risicofactoren zijn nooit precies beschreven. Ze zijn echter zeer belangrijk, omdat de risico's moeten worden beheerst om kanker te voorkomen. Sommige bronnen schrijven de oorzaken van deze pathologie echter toe aan leeftijd, erfelijkheid en bepaalde biochemische verschijnselen.

Men zou inderdaad geloof kunnen hechten aan diegenen die vinden dat de oorzaken leeftijdsgebonden zijn, vooral omdat in de meerderheid van de gevallen de mensen bij wie myeloma wordt vastgesteld ouder zijn dan 45 jaar. Bovendien is de gemiddelde leeftijd van de meest getroffen personen tussen 60 en 70 jaar.

Blootstelling aan straling of chemicaliën kan de oorzaak zijn van deze ontsteking. Verschillende onderzoeken in dit verband hebben geleid tot de conclusie dat het inademen van onkruidverdelgers, insecticiden, asbest, enz. het risico zou verhogen dat iemand myelose ontwikkelt. Zo zouden mensen die in olie- of chemische fabrieken werken kwetsbaarder zijn.

Deze verschillende elementen zijn echter geen systematische risicofactoren. Myeloma kan bij een persoon op een of andere manier verschijnen. De symptomen kunnen ook van patiënt tot patiënt verschillen, afhankelijk van de vorm van ontsteking die bij elk individu ontstaat.

In 2018 werden in België 1.009 gevallen van multipel myeloom gediagnosticeerd.⁵

5 https://www.cancer.be & https://www.dondusang.net/myelome-definition
6 https://kankerregister.org/Statistieken_tabellen_jaarbasis (C90)

De behandeling van sommige vormen van kanker omvat de transplantatie van hematopoïetische stamcellen (vroeger bekend als mergtransplantaties).

Een stamcel is een cel die in staat is om in een ander celtype te veranderen. In tegenstelling tot de meeste cellen zijn stamcellen in staat zich onbeperkt te vernieuwen en beschadigd weefsel te herstellen. De stamcellen die het bloed regenereren bevinden zich in het beenmerg en worden hematopoïetische stamcellen genoemd.

De transplantatie zelf wordt voorafgegaan door chemotherapie, met of zonder totale bestraling van het lichaam om zoveel mogelijk kankercellen te vernietigen. Maar deze behandelingen vernietigen ook de hematopoïetische stamcellen. Daarom is een stamceltransplantatie dan essentieel om het bloed te laten regenereren in rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.